“Çocuklarda Mastürbasyon Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey”

 Bazı konular vardır… Sessiz kalındıkça büyür, büyüdükçe yanlış anlaşılır.

Çocuklarda mastürbasyon da tam olarak böyle bir konudur. Oysa çocuğunuzun bedenine dair verdiğiniz her mesaj, onun ömür boyu taşıyacağı benlik algısını şekillendirir. Bu yazımı, sessizliği kırmak ve her çocuğun sağlıklı gelişimini desteklemek için kaleme aldım...

Ebeveyn olarak hepimiz çocuklarımızın fiziksel, duygusal ve zihinsel gelişimini dikkatle takip ederiz. Fakat bazı konular vardır ki, ne kadar dikkatli olsak da konuşmaktan çekiniriz. İşte çocuklarda mastürbasyon konusu da onlardan biri. Oysaki bu davranış; doğru anlaşıldığında, çocuklarımızın bedenlerini tanımalarının, mahremiyet bilincinin gelişmesinin ve sağlıklı bir birey olmalarının önemli bir adımıdır.

Ne yazık ki bu konu, hâlâ birçok evde bir tabu olarak görülüyor. Çocuk bunu yaparken birden panikleyen, utanma, suçluluk ya da öfke hisseden ebeveyn sayısı hiç az değil. Bu yazıda konuyu tüm yönleriyle ele alacağız:

            •          Mastürbasyonun çocuklukta neden ortaya çıktığını,

            •          Hangi yaş dönemlerinde nasıl seyrettiğini,

            •          Ne zaman bir uzmana başvurulması gerektiğini,

            •          Ebeveynlerin bu konuda nasıl bir tutum takınması gerektiğini,

            •          Ve özel gereksinimli çocuklarda süreci nasıl ele alabileceğimizi.

Amacımız yargılamak değil, anlamak. Çünkü ancak anlayarak doğru yönlendirebiliriz.

Mastürbasyon Nedir? Çocuklarda Ne Anlama Gelir?

Yetişkinler için cinsellik çağrışımı taşıyan “mastürbasyon” kelimesi, çocukluk çağında bambaşka bir anlama sahiptir. Bu yaşlardaki çocuklar için mastürbasyon:

            •          Bedenini keşfetmenin bir yolu,

            •          Duyusal bir rahatlama aracı,

            •          Merak ve tekrar eden davranış biçimi olabilir.

Özellikle 2-6 yaş arası çocuklarda görülen bu davranış, “keyif veren bir temas” ya da “dikkat çekici bir duyum” olarak tanımlanabilir. Bu yaşta çocuklar cinselliği yetişkinler gibi anlamazlar. Dolayısıyla yaptıkları eylem, bizim dünyamızdaki anlamdan çok uzaktır.

Çocukluk Çağı Mastürbasyonu Hangi Yaşta Nasıl Ortaya Çıkar?

Çocukların gelişim dönemlerine göre mastürbasyon davranışı farklı şekillerde ortaya çıkabilir:

            •          0-2 Yaş: Bu dönemde çocuklar refleksif olarak ellerini genital bölgeye götürebilir. Bu, henüz bilinçli bir keşif değildir.

            •          2-4 Yaş: Keşif dönemi başlar. Çocuk, bedeninin farklı bölgelerini tanımaya çalışır. Cinsel organına dokunmak da bu dönemde görülebilir.

            •          4-6 Yaş: Mastürbasyon daha sistemli hale gelebilir. Tekrar eden, belirli bir pozisyonda yapılan davranışlar görülebilir. Bu yaşta çocuklar keyif aldıkları davranışları sürdürmek isterler.

            •          7 yaş ve sonrası: Mahremiyet duygusu gelişmeye başladığından dolayı bu davranış genellikle özel alana çekilir. Eğer bu yaştan sonra hâlâ açık alanda yoğun bir şekilde devam ediyorsa dikkatle değerlendirilmelidir.

Çocuklarda Mastürbasyonun Nedenleri Neler Olabilir?

Mastürbasyonun çocuklarda birçok farklı nedeni olabilir. Bu nedenleri üç başlık altında inceleyebiliriz:

a) Gelişimsel ve Doğal Nedenler:

            •          Bedenini tanıma arzusu,

            •          Merak duygusu,

            •          Duyusal keşif,

            •          Uykuya geçişte ya da stresli anlarda rahatlama ihtiyacı.

b) Duygusal ve Çevresel Etkenler:

            •          Evde gergin bir atmosfer,

            •          Sevgi eksikliği ya da ihmal,

            •          Duygusal yoksunluk veya stres.

c) Öğrenilmiş Davranışlar:

            •          Başka bir çocuk ya da yetişkinden gözlem yoluyla öğrenme,

            •          Medya veya uygunsuz içeriklere maruz kalma,

            •          Cinsel istismar (çok önemli bir göstergedir ve dikkatle değerlendirilmelidir).

Ebeveyn Ne Zaman Telaşlanmalı?

Her mastürbasyon davranışı endişe verici değildir. Ancak aşağıdaki durumlar gözlemleniyorsa mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır:

            •          Davranış aşırı yoğun ve takıntılı bir şekilde devam ediyorsa,

            •          Çocuk sosyal ortamlarda (okul, misafirlik vs.) kontrolsüzce yapıyorsa,

            •          Çocuk bu davranışa dair “gizleme, utanma, yetişkin gibi hissetme” tepkileri gösteriyorsa,

            •          Davranışın yanında kaygı, içine kapanma, mutsuzluk gibi duygusal belirtiler varsa,

            •          Çocuk bu davranışı bir yetişkinden gördüğünü söylüyorsa.

Peki, Doğru Ebeveyn Tutumu Nasıl Olmalı?

Ebeveyn olarak yapacağınız ilk şey: panik yapmamak. Çünkü çocuğun sizin yüz ifadenizden ve ses tonunuzdan algıladığı her duygu, onun bedenini nasıl hissedeceğini şekillendirir.

Yapılması Gerekenler:

            •          Sakin kalın. Ani tepkiler vermeyin.

            •          Kızmayın, utandırmayın. “Ayıp, pis, günah” gibi etiketler çocuğun kendine ve bedenine yabancılaşmasına neden olur.

            •          Mahremiyet eğitimi verin. “Burası senin özel alanın, bu davranış da sadece yalnız kaldığında yapılabilir” gibi açıklamalarla doğru yönlendirme yapın.

            •          Alternatif yönlendirme yapın. O anda dikkatini başka yöne çekin: “Gel birlikte kitap okuyalım, oyun oynayalım” gibi.

Yapılmaması Gerekenler:

            •          Aşağılama, utandırma, tehdit etme,

            •          Davranışı tamamen yok sayma (hiçbir şey olmamış gibi davranmak),

            •          Davranışı bastırma veya cezalandırma.

Çocuklara Mahremiyet Eğitimi Ne Zaman ve Nasıl Verilmeli?

Mahremiyet eğitimi, sadece “dokunma” konularında değil; çocuğun kendi bedenine saygı duyması, başkasının bedenine saygı göstermesi ve sınır koymayı öğrenmesi için de gereklidir.

            •          2 yaş itibariyle çocuğunuza “burası özel bir bölge” demeye başlayabilirsiniz.

            •          Banyo yaparken, kıyafet değiştirirken “özel alan” kavramını açıklayın.

            •          Başkasının yanında soyunmaması, başkasının özel bölgelerine dokunmaması gerektiğini öğretin.

            •          “Hayır” demeyi, istemediği bir şeye “dur” demeyi model olun.

ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUKLARDA MASTÜRBASYON

Otizm, zihinsel yetersizlik, gelişimsel gerilik gibi özel gereksinimi olan çocuklarda bu konu daha karmaşık olabilir. Çünkü:

            •          Bazı çocuklar sosyal kuralları ve mahremiyet sınırlarını kavramakta zorlanabilir.

            •          Takıntılı davranışlar daha sık görülür.

            •          Duyusal hassasiyet veya duyusal arayış nedeniyle genital temas daha sık olabilir.

Öneriler:

      •    Davranışı görmezden gelmek yerine öğretici olun.

      •    Görsel destekler (mahremiyet alanlarını anlatan çizimler) kullanın.

      •    Davranışı ne zaman ve nerede yapabileceğini açıklayın.

      •    Beden eğitimi verirken özel bölgeler için renk kodlama yapabilirsiniz.

·       Çalıştığınız uzmanlarla mutlaka iş birliği içerisinde olun. Bu durumu sağlıklı yönetebilmek için birlikte hareket edin.

Çocuklarda Mastürbasyonun Psikolojik Etkileri

Bir uzman olarak şunu söylemek isterim: Eğer çocuk bu davranışı rahat, sağlıklı ve mahremiyete uygun bir şekilde yapabiliyorsa, bu onun bedenini tanıdığını ve sınırlarını öğrendiğini gösterir. Ancak suçluluk, korku ve cezayla büyüyen çocuklar; ileriki yaşlarında:

            •          Bedeniyle sorun yaşayabilir,

            •          Cinselliği bastırabilir ya da uygunsuz şekilde yaşayabilir,

            •          Sınırlarını koruyamaz hale gelebilir.

Bu yüzden doğru yaklaşım, onun iç dünyasını destekler.

Ebeveynler İçin Pratik İpuçları

       •   Gözlemleyin ama gözetlemeyin. Çocuğunuzu merakla değil, anlayışla izleyin.

       •   Açıklamaları yaşına uygun yapın. 2 yaşındaki çocuğa “burası senin mahremiyetin” demek olmaz, gelişim düzeyine uygun kavramlar kullanın.

       •   Sınır koymak sevgiyle olur. “Bunu yapamazsın!” yerine, “Bu senin bedenin, sadece özel bir zamanda yapılabilir” gibi cümleler kurun.

       •   Kendinizi eğitin. Eğer bu konuda sizin de geçmişten gelen tabularınız varsa, önce kendinizle yüzleşin.

·       Bu alanda çalışan uzmanlardan mutlaka destek alın.

SESSİZLİK DEĞİL, BİLİNÇLİ REHBERLİK

Çocuklar bedenlerini tanımayı, duygularını yönetmeyi ve sınırlarını öğrenmeyi sizden öğrenir. Bu nedenle mastürbasyon konusunu yok saymak yerine, doğru bir dille ele almak çocuğunuzun beden algısını güçlendirir. Bu davranışı bir “ayıp” olarak değil, gelişimin bir parçası olarak görmek, hem çocuğun hem sizin üzerinizdeki yükü hafifletecektir.

Unutmayın, çocuklar bizim yansımamızdır. Onlara vereceğimiz en büyük hediye, kendi bedenlerini ve duygularını tanımaları için güvenli bir alan sunmaktır.

ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENİ

AİLE DANIŞMANI

SEDA ÜNAL