Ekolali Nedir ?
Ekolali , çocuğun çevreden duyduğu kelimeleri anlık veya gecikmiş şekilde tekrar etmesidir. Genellikle OSB’den etkilenmiş çocuklarda sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.
Örneğin: Çocuğa ‘’Merhaba, Nasılsın ?’’ diye sorduğumuzda cevap vermek yerine aynı şekilde cümleyi tekrar eder. (anlık ekolali)
Gecikmiş ekolaliye örnek vermek gerekirse, izledikleri çizgi film/ videolardaki replikleri belli bir zaman sonra iletişim bağlamına uygun olmayacak şekilde tekrar edebilirler.
Karşılaştığım bir diğer durumu örneklemek gerekirse, çocuğa bir nesne/kart gösterip ‘’ bu ne ?’’ diye sorduğumuzda çocukta ‘’bu ne elma ‘’ şeklinde cevap verir. Hem ekolali yapmıştır hem de cevabı vermiştir.
Dil Gelişimine Bağlı Ekolali
Yeni konuşmaya başlayan, ağzından ilk kelimeleri dökülmeye başlayan çocuklar sosyal olarak pekiştirilir. Bu durumda çocuk sosyal pekiştireçleri elde edebilmek için etrafında duyduğu sesleri tekrar etmeye başlar. 1.5 -2 yaş civarında bu durum oldukça normaldir. Sözcükleri iletişim amacı için kullanmayı öğrendikçe bu durum azalacak ve karşılıklı iletişim artacaktır.
Özel gereksinimli çocuklarda dil gelişimi normlara uygun seyir etmeyebilir, ilk kelimeler daha geç yaşta çıkabilir. OSB ve başka yetersizlik türlerindeki çocukların ekolalisini incelerken ilk olarak bakılması gereken durum ÇOCUĞUN SÖZEL İLETİŞİME NE ZAMAN BAŞLADIĞIDIR. Yaşı geç olsa da gelişim basamaklarında izleyeceği yol aynıdır.
Aşırı model olma ekolaliye sebep olur mu ?
Özellikle dil gelişiminde, çocuğun performansı ile yaşı arasındaki makas çok açık olduğu durumlarda yapılandırılmış dil çalışmaları daha ağır basmaktadır. Buradaki temel amaç en kısa zamanda çocuğun gelişimsel eksiklerini tamamlamaktır. Bu durumun yalnızca seanslarda kalması gerekirken çocuğun sosyal hayatında da ebeveynleri tarafından aşırı bir model olma ve sözel çıktı beklentisi oluşmaktadır. Bu da çocuğun sözcük kullanmayı iletişim olarak kullanmak yerine sadece karşısındaki tekrar etmek olarak koşullanmasına sebep olur. Burada ailelere tavsiyem yapılandırılmış dil çalışmalarını uzmanlara ve seanslara bırakmaları, çocuklarıyla sosyal hayatlarında etkileşim içinde olmalarıdır.
Ekolaliye Ne Zaman Müdahale Edilmeli ?
Özel gereksinimli çocuklarla çalışırken birçok ekolali durumu, çocuklar geliştikçe ve sosyal iletişimleri arttıkça azalma göstermiştir. Ama bazı durumlarda ekolaliye müdahale etmek gerekebilir. Ekolalisine müdahale edilecek çocuğun dil gelişiminde modele ihtiyacı kalmamış olması gerekmektedir. Dil gelişiminde sapma kapanmış, karşılıklı iletişim, sosyal konuşmalar noktasına gelip ekolalisi devam eden çocuklara müdahale edilebilir.
Ekolaliye nasıl müdahale edilir ?
Ekolaliye müdahale uzmanlık gerektiren bir durumdur. REPLİKLİ ÖĞRETİM tekniği ile ekolaliye müdahale edilebilir. Repliklerin oluşturulması, silikleştirilmesi, ne zaman silikleştirileceği gibi mevzular işin uzmanlarına bırakılmalıdır. Çocuğunuzla çalışan öğretmen ve terapistlerden bu konuda destek alabilirsiniz. Bu kişilerin oluşturacağı program dahilinde evebeynlerin hareket etmesi gerekmektedir.
ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENİ
hocam bizim çocuk . söylediklerimizi tekrarlıyor mesela hadi bunu yapalım diyoruz oda hadi bunu yapalım diyor .durduk yerde sadece akşam baba gelecek annesi ona demiş oda bunu tekrar ediyormuş akşam baba gelecek diye bağlam dışında . artık babasının gelmek istediğini belirtmek için mi bilmiyorum ama ekolali yapıyor . devlet hastanesinde bulunan dil terapistine danıştık 3yaşına kadar normal dedi tipik gelişimde de görülen bir durum bazen 3,5 yaşına kadar da sarkabiliyor . 3 yaşına kadar devam ederse müdahele edelim dedi . çocuk şu an 27 aylık
Hocam merhaba kızım durduk yere cat diye yüzüme bakarak gülerek yeşil at diye replik konuşmaya giriyor ben o an onun dikkatinimi dağıtayım yoksa yeşil at burda yok annem mi diyeyim yoksa genişleteyim mi bilemedim ekolali olmadı ama replik gecikmiş çok fazla var nasıl aşıcaz bir türlü bilemedik lütfen yardım 🙏🏻
ekolalinin en yalin anlatimi :)