Çocuğumda İşitme Kaybı Var Nelere Dikkat Etmeliyim ?

İşitme kaybı; genetik faktörler, travmaya bağlı, anne karnında yaşanan covid19 ile birlikte ilaç kullanımı veya ototoksisiteye bağlı bu gibi durumlardan oluşabilir.

Günümüzde Türkiye şartlarında bebek doğumundan 1 hafta içerisinde ABR dediğimiz Auditory Brainstem Response yani işitsel uyarılmış beyinsapı potansiyelleri cevabı ile bebeğin işitme durumu kontrol edilir. Ancak bebeğin kulağında kalan amniyon sıvısı bu testin olumsuz sonuçlanmasına sebebiyet verebilir. Bu durumda paniğe gerek yok test zaten tekrarlanacaktır. Yani bebekte bir işitme kaybı yoksa dahi test ‘kaldı’ şeklinde yorumlanıp testin tekrarı talep edilir. Test tekrarlandı ancak bebek yine testten kaldı ise o zaman referans hastaneye sevki gerçekleştirilen bebeğin testlerden kalması işitme kaybı tanısının konulmasına sebebiyet verir. Dolayısıyla odyologlar ile oluşan randevuların ivedilikle takip edilmesi gerekir.

Bebekte ABR testi ile saptanan işitme kaybı sonrasında işitme kaybı derecesi ve işitme kaybı türüne göre, bebeğe işitme cihazı merkezlerinden işitme cihazı uygulanması gerekmektedir. Bu süreç bebeğin doğumu ile 6. Ayı arasında gerçekleşmelidir. Çünkü duyma işlevi anne karnında başlar kaybedilen her bir gün bebeğin işitsel olarak uyaransız kalmasına sebebiyet verir. Doğumdan sonra 6 ay içerisinde tanı konulmuş olmalı ve işitme cihazı uygulaması gerçekleşmiş olmalıdır. ERKEN TANI ERKEN TEDAVİ ERKEN REHABİLİTASYON’un önemi bilişsel açıdan ve dil gelişim açısından çok önemlidir.

İşitme cihazı merkezlerinde işitme cihazı seçimi kadar işitme cihazı ayarları da önemlidir. Çünkü işitme cihazı ayarları kişiye özel, işitme kaybının konfigürasyonuna özel yapılır. Ve mutlaka çocuklarınıza işitme cihazı satın alırken REM cihazı ile uygulama yapan merkezleri tercih ediniz. REM uygulaması bir işitme cihazı değildir. Rem uygulaması işitme algısını iyileştirir, işitme cihazının avantajlarını artırır. Bu uygulama işitme cihazı kulağa takıldığında cihazın görevini gerçekten yapıp yapmadığının kontrolünü sağlar. Bebeklerde ve çocuklarda bilhassa bunun önemi daha büyüktür. Çünkü pediatrik grupta çocuğa uyarlanan cihazdan çocuğa ne kadar sesin doğru gidip gitmediğini biz odyologlar objektif olarak görmek isteriz ki çocuk cihazdan ne kadar verim alabiliyor onu görelim.

Gel gelelim çocuğumuzun işitme kaybı tanısı kesinleşti ve yukarıda anlatmış olduğum noktalara dikkat ederek işitme cihazı temin edilmiş bir çocuğumuz var. Bundan sonra ne yapmalıyız?

Bundan sonraki süreçte ise işitme kayıplı çocuk için velisi olarak 182’yi arayıp Heyet raporu oluşturmak için en yakın hastaneden randevu isteyiniz. Oluşturulan randevuda işitme kayıplı çocuğa Heyet raporu çıkacaktır. 1 hafta veya 1 ay içerisinde bu rapor elinize ulaşacaktır. Bu rapor ile Rehberlik Araştırma Merkezi olarak bilinen RAM’a randevu alıp çocuğunuza rapor çıkarmanız gerekmektedir. Bu rapor ise çocuğunuzun hangi modüllerden eğitim alması gerektiği, hangi becerilerinin yaşından geride kalarak normal gelişim göstermediğini içeren detaylı bilgilerden oluşmaktadır. Bu rapor gidip eğitim alacağınız rehabilitasyon kurumlarındaki uzmanlara yol gösterici olacaktır. Ek olarak çocuğunuz ram’da değerlendirildikten sonra okul çağına geldiğinde çocuğunuzun değerlendirme sonucuna göre kaynaştırma okullarına, uygulama okullarına vs gönderilmesi tavsiye edilecektir.

İşitme kayıplı çocuğunuz tanılandı, doğru cihaz seçimi ile cihazlandı ve artık eğitime başladı. Bitti mi? Hayır.

Bu süreçte çocuk artık eğitim almaya başladı. Mutlaka eğitim aldığınız rehabilitasyon kurumunda odyolog olsun. Çocuk sessiz bir dünyadan anlamlandıramadığı, nereden geldiği belli olmayan seslerden oluşan bir dünyaya geçiş yaptı. Bu durumda çocuk cihaza adapte olmadan kesinkes bir eğitimin içerisine girip anlamlandırmaya çalışması duygusal açıdan pek mümkün olmayacaktır. Çünkü duyma işitmekle aynı değildir. Kurumunuzdaki odyolog bu konuda size danışmanlık hizmeti verecektir.

İlk aşama işitsel sözel terapi dediğimiz fark etme, ayırt etme, tanıma ve anlamadan oluşan terapi ile olacaktır. Burada ses çocuğa fark ettirilir ayırt ettirilir tanıtılır ve anlamlandırması sağlanır. Çevresel sesler, insan sesleri, konuşma sesleri, hayvan sesleri gibi birçok ses bu evrede çocuğa adapte edilir. Bununla birlikte işitsel sözel terapide çocuk geliştikçe bir üst basamağa doğru geçilir. Seans boyunca uygulanan terapi ve teknik çeşitleri aileye gösterilmelidir.

Terapide uygulanan tüm strateji ve tekniklerin devamı evde de tüm gün boyu devam ettirilir. Çünkü işitme duyusu biz uyurken bile aktif olan bir duyudur. Dolayısıyla odyoloğunuzla iletişiminizi kesmeden ebeveynin evde de aynı teknik ve stratejileri uyguluyor olması gerekmektedir.

ESMANUR ÖCÜ

ODYOLOG