Öğrenme Güçlüğü nedir ? Tanı Ölçütleri Nelerdir ?

Öğrenme Güçlüğü Nedir? Tanı Ölçütleri Nelerdir?

Öğrenme güçlüğünü anlamak için öncelikle farklı kurumlarca tanımlamalara bakalım. Öğrenme güçlüğünü tanımlama ve tanı zor bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer pek çok özel eğitim kategorisinde olduğu gibi öğrenme güçlüğü alanı da gelişen ve değişen bir yapı içinde olduğundan farklı tanımlara rastlamak mümkündür. Bu durumun nedenleri, öğrenme güçlüğü tanımına ilişkin çeşitli kuruluşlar tarafından farklı kavramları içeren tanımların yapılması; öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin akademik alanlarda çeşitli profillere sahip olmaları; öğrenme güçlüğü alanında farklı disiplinlerin çalışmalar yürütmesi olarak sıralanabilir.

Ulusal Öğrenme Güçlüğü Ortak Konseyi (1997), ‘Öğrenme Güçlüğü, dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme veya matematiksel becerilerin kazanımında ve kullanımında önemli zorluklarla ortaya çıkan heterojen bir bozukluk grubunu ifade eden bir terimdir.

• Bu bozukluklar bireye özgüdür.

• Merkezi sinir sisteminin işlev bozukluğuna bağlı olduğu düşünülür ve etkileri yaşam boyunca devam edebilir.

• Kendini yönetme davranışlarında, sosyal algılarda ve sosyal etkileşimlerdeki problemler öğrenme güçlüğünden kaynaklı olabilir, ancak bu kavramlar kendi başlarına bir öğrenme güçlüğü oluşturmaz.

• Bir öğrenme güçlüğü, diğer yetersizliklerle (örn., duyusal bozukluk, zihinsel yetersizlik veya ciddi düzeyde duygusal bozukluk) veya dışsal etkilerle (örn., kültürel farklılıklar veya yetersiz/uygun olmayan eğitimler) ile eşzamanlı olarak ortaya çıkabileceği gibi belirtilen durumların bir sonucu olarak ortaya çıkmayabilir.’ Şeklinde tanımlanmaktadır.

Alanyazında ise öğrenme güçlüğü, ‘Yazılı ve sözlü dili anlamına ve kullanmada temel olan bir veya daha fazla bilişsel sürecin etkilenmesiyle ortaya çıkan dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkat yoğunlaştırma ya da matematiksel işlemleri yapma güçlüğü nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetlerine ihtiyacı olan birey olarak ifade edilmektedir.

Bunlar tabii sıkıcı genel tanımlar ama bize öğrenme güçlüğü ile ilgili güzel bilgiler de veriyorlar. Peki bu tanımlardaki ortak özelliklere bakalım bir de:

• Merkezi sinir sisteminin düzensiz gelişimi veya işlevinden kaynaklanıyor olması,

• Hayat boyu sürecek bir durum olabilmesi,

• Okuma, yazma, matematik ve dili içeren akademik alanları etkileyebilmesi,

• Herhangi bir yetesizlik (örneğin, zihinsel, işitme ve görme yetersizliği vb.) veya olumsuz çevresel koşullardan (niteliksiz öğretim, olumsuz ekonomik koşullar, kültürel dezavantajlar) kaynaklanmaması,

• Hem karmaşık bir kavram olması hem de öğrenme güçlüğü olan bireylerin birbirinden oldukça farklılık gösteren heterojen bir grup olması (disleksi, diskalkuli, disgrafi, vb.)

• Öğrenme güçlüğü belirtilerinin çok küçük yaşlarda ortaya çıkabilmesidir.

Öğrenme güçlüğünün, okumada bozukluk(disleksi), matematikte bozukluk(diskalkuli), yazılı anlatımda bozukluk(disgrafi), motor koordinasyon bozukluk(dispraksi) gibi türleri bulunmaktadır. Bu türleri ilerideki yazılarımızda daha detaylı konuşacağız.

Öğrenme Güçlüğü Tanı Ölçütleri:

Öğrenme güçlüğünü tanı ölçütünde neler var biraz da ona bakalım. Aşağıdaki tablo tanılarken hangi ölçütleri kullandığımızı gösteriyor. Küçük kırıntılardan büyük parçaya ulaşıyoruz.

Öğrenme Güçlüğü Tanı Ölçütleri

Türkiye’de öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin tanılama sürecinde aslında diğer yetersizlik türlerinde olduğu gibi tıbbi ve eğitsel değerlendirme aşamalarından geçilmektedir. Öğrencilerin tıbbi değerlendirilmesi, ilgili hastanelerde, çocuk ve ergen psikiyatrisi veya nöroloğu tarafından yapılan inceleme sonucu gerçekleştirilmektedir. Eğitsel değerlendirme ise Rehberlik ve Araştırma Merkezleri tarafından yapılan inceleme sonucu gerçekleştirilmektedir.

Gelecek yazımızda Öğrenme Güçlüğü Nedenlerini ve Yaygınlığını konuşacağız.

YUNUS EMRE AYDOĞDU

ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENİ