Otizmde Taklit Becerileri Nasıl Çalışılır ?
Merhaba değerli okuyucular
Daha önce ''Taklit Becerilerinin Önemi ve Sosyal İşlevini'' anlatmıştım. Bu yazıda da osb'den etkilenmiş bir çocukla taklit becerilerinin nasıl çalışılacağını ve tecrübelerimden yola çıkarak püf noktalarına değineceğim.
TAKLİT BECERİLERİNİN SINIFLANDIRILMASI
Sergilediği vucüt bölgesine göre
nesne taklidi
motor taklidi
ses taklidi
Sergilenme süresine göre
Anlık taklit
ertelenen taklit
Genellenen taklit
NASIL ÇALIŞILIR ?
Aileler öncelikle çocukları ile çalışan özel eğitim öğretmenleriyle iletişime geçip çocuklarının hangi seviyede olduklarını öğrenmelidir. Çocukların seviyesinin üstünde bir beklenti içerisinde olmak başarısızlığa ve çocuğun çalışmaya karşı olumsuz tutum sergilemesine neden olabilir. Buda problem davranışlara sebep verebilir.
Taklit becerileri karmaşık bir taksonomik sırası sahiptir. Sırasıyla ;
Nesneli kaba motor taklit becerileri (kovaya küp atma, halka takma, araba sürme vb.)
Nesnesiz kaba motor taklit becerileri ( alkış yapma, zıplama vb.)
İnce motor taklit becerileri ( parmakla bir yere dokunmak vb.)
Yüz ifadeleri taklitleri
İki ve üç basamaklı motor taklitler
Kurallı grup hareketlerini taklit ( ront çalışmaları vb)
Ses takliti ( ünlü, ünsüz ses taklitleri, yansıma ses taklitleri vb.)
Çocuğun bu taksonomik sırada nerede olduğunu öğreniyoruz.
Taklide önce biz model oluyoruz örneğin halkanın birini takıyoruz.
Daha sonra çocuktan bizi taklit etmesini ''sende yap'' yönergesi ile istiyoruz.
Taklit becerilerini çalışırken sadece tek bir yönerge kullanıyoruz ''sende yap'' veya ''böyle yap''
Çocuğun sevdiği pekiştireçler kullanılabilir.
Eğlenmeyi kesinlikle ihmal etmiyoruz, çocuğun üstünde baskı kurmuyoruz.
Çalışmaları mutlaka not ediyoruz ve fiziksel yardım uyguladıysak mutlaka belirtiyoruz.
Taklit çalışmalarında keramet halka takma, küp atmakta değil çocuğun gördüğünü taklit etmesindedir. Bu yüzden ezberci bir olmaması ve çocuğun başka eylemlerede takliti genişletmesi için mutlaka basamağa uygun oyun ve etkinlik çalışmaları yapıyoruz.
Örnek olay 1
Çocuk 3 yaşındadır. Nesneli kaba motor taklit becerilerinin çalışması gerekmektedir.
Çocuğun sevdiği oyuncaklar tencereler ve arabalar (çalışmada ikişer tane olmalı)
Öncelikle çocukla karşılıklı olarak masa başında veya yerde oturulması gerekir.
Daha sonra biz önümüzdeki çocuğun izlemesini sağlayarak kapağı tencere kapatıyoruz ve ''sende yap'' diyoruz. Çocuk kendi önündeki kapağı tencereye kapatırsa ''aferin çok güzel taklit ettin.'' diyerek pekiştiriyoruz. Yapamazsa tekrar model oluyoruz ( denemelerin arası en az 5 sn beklemek ve çocuğa fırsat vermek önemli). İkinci denemede de yapamazsa fiziksel yardım ile yaptırıp pekiştiriyoruz. Aynı şekilde araba sürme taklidini de çalışıyoruz.
Örnek olay 2
Bu sefer öğrencimizin Nesnesiz kaba motor taklit becerilerini çalışmaya ihtiyacı olsun.
Parmakla bilinen vücut bölgelerine dokunma
oturma, kalkma, zıplama,
elleri dize vurma, öpücük verme, el sallama
hayvan hareketlerini taklit
Burada bir uyarı ve bir öneride bulunmak istiyorum. Bu hareketlerin bir çoğu neredeyse tamamı bir anlam ifade etmeyen hareketlerdir. Ama bir müzik eşliğinde dans edermiş gibi veya bir ront çalışmasının içinde anlamlı hareketlere dönüşecektir. Çalışma prensibi ilk örnekteki gibidir önce biz model oluyoruz sonra çocuktan talep ediyoruz.
Merak ettiklerinizi buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
SELÇUK BAYRAM
ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENİ
Comments