Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama Süreci

Merhaba sevgili okurlar.

Bugün sizlere özel eğitim hizmetlerinin temel çalışmalarından eğitsel değerlendirme ve tanılama sürecinin bir bölümünü anlatacağım.

Eğitsel değerlendirme, eğitim termonojlisinde, eğitimsel ölçme sonucuna göre bireyin yeterlilik düzeyinin belirlenmesi diye, tanımlanmaktadır. Bu tanımın Özel Eğitim'de şu şekilde evrilmesi doğru olacaktır: Özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin, eğitim performansının belirlenmesi ile birlikte, güçlü ve zayıf yönlerinin ortaya çıkarılması, toplumsal yaşama hazırlanması için yapılan tüm "özel gereksinim" belirleme işlemlerine eğitsel değerlendirme denir.

Tanılama ise özel gereksinimli bireylerin tıbbi değerlendirmeleri sonrasında ve/veya bakanlıkça yetkilendirilmiş kişilerin uyguladığı zeka ya da gelişim testleri doğrultusunda "en az kısıtlayıcı ortamın" belirlenmesinde yol gösterici olan, bireyin yetersizliğini kategorize etme işlemidir. Ya hocam biraz karmaşık olmuş sanki, dediğinizi duyar gibiyim. Ama sakin olun şöyle örnekleme yaparsak daha anlaşılır olacaktır:

Yusuf adlı 3 yaşındaki birey için aile, gelişimsel açıdan bir şeylerin yolunda gitmediğini fark etti. Hastaneye gittiler. İlgili doktor kontrolü sonrasında, çocuğun sağlık kuruluna girmesi gerektiği söylendi. Sağlık kurulu birimine gidildi ve randevu alındı. Kurul günü geldi. Parantez açacak olursak bu işlemler yazıldığı kadar kolay ve hızlı olmuyor maalesef. Neyse, Kurulda Yusuf gerekli tıbbi değerlendirmeler sonrasında (DSM-5/Amerikan Psikiyatri Birliği Tarafından Geliştirilen Tanı Kriter Kitapçığı) Otizm Spektrum Bozukluğu tıbbi tanısını aldı.

e-devlete birey ile ilgili Çözger işlendi. Sağlık Raporu alındı.

Peki bitti mi?

Tıbbi tanılama açısından evet, bitti. Ancak eğitsel tanılama açısından bitmedi.

Yani 573 sayılı kanun hükmünde kararname der ki; Özel eğitim gerektiren tüm bireyler, ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır. Bu da şu anlama gelir: Özel Gereksinimli Bir Birey isen ilgili şartları yerine getirmen kaydı ile eğitim hakların yasa garantisi altındadır.

Peki bu garantiyi edinmenin yolu nedir?

Bu yol aslında uzun, yorucu ve karmaşık olsa da sağlık raporu sonrasında bireyin ikametinin bağlı olduğu Rehberlik ve Araştırma Merkezinde (Namı değer RAM) belli işlemler ile kısalması mümkündür. Nasıl mı?

Cevap gelecek yazımızdaki eğitsel tanılama ve RAM işlemlerinde saklı.

Mutlu ve sağlıklı günler dileğiyle.

Yusuf Can SEVİMLİ

Özel Eğitim Öğretmeni